Linux işletim sistemi deyince hepimizin aklına açık kaynak kodlu ve geliştirilebilir olması geliyor. İşte bu özelliği, Linux üzerinde tarihi boyunca birçok distro yani kısaca dağıtım olarak çevirdiğimiz; ana özelliğin üzerine bir şeyler eklenerek geliştirilen versiyonlar doğmasını sağlamıştır. Bugüne kadar süregelen veya gelemeyen distroları Linux Distro Timeline çizelgesinden aşağıdaki gibi görüntüleyebiliyoruz.
Bu çizelgede de fark edeceğimiz gibi bazı distrolar belli bir süreye kadar devam edebilmiş ve varlığını yitirmiştir; bazıları da çok tutulup günümüzde hala varlığını korumaktadır. Bunlar üzerinden bazı distro çeşitlerini derlemek istedim.
1. DEVAM EDEN DİSTROLAR
Debian
- İlk Çıkış: 1993
- Devam Durumu: Aktif
- Neden Dikkat Çeker?
- Stabilite odaklıdır ve birçok dağıtımın (örneğin Ubuntu) temelini oluşturur.
- Geniş paket desteği ve topluluk desteği ile tanınır.
- Sunucular ve masaüstü kullanıcıları için güvenilir bir seçimdir.
Arch Linux
- İlk Çıkış: 2002
- Devam Durumu: Aktif
- Neden Dikkat Çeker?
- Minimalist ve kullanıcı tarafından özelleştirilebilir bir sistem sunar.
- Rolling release modeliyle sürekli güncellenir.
- Gelişmiş kullanıcılar arasında popülerdir.
Ubuntu
- İlk Çıkış: 2004
- Devam Durumu: Aktif
- Neden Dikkat Çeker?
- Kullanıcı dostu bir masaüstü deneyimi sunar.
- Yazılım ve donanım uyumluluğu yüksektir.
- Canonical tarafından desteklenir ve geniş bir kullanıcı kitlesine sahiptir.
Kali Linux
- İlk Çıkış: 2013
- Devam Durumu: Aktif
- Neden Dikkat Çeker?
- Penetrasyon testi ve siber güvenlik araçlarıyla donatılmıştır.
- Güvenlik uzmanları için tasarlanmıştır.
- Hafif, taşınabilir ve özelleştirilebilir bir sistemdir.
Fedora
- İlk Çıkış: 2003
- Devam Durumu: Aktif
- Neden Dikkat Çeker?
- Yeni teknolojileri hızlıca benimseyen bir yapıya sahiptir.
- Red Hat Enterprise Linux (RHEL) için bir “test alanı” olarak işlev görür.
- GNOME masaüstü ortamını varsayılan olarak kullanır.
2. DEVAM ETMEYEN DİSTROLAR
Mandriva Linux
- İlk Çıkış: 1998 (Mandrake Linux olarak)
- Sonlandırılma: 2011
- Neden Dikkat Çekiyordu?
- Kullanıcı dostu arayüzü ve otomatik donanım algılama özellikleriyle ünlüydü.
- Yeni başlayan kullanıcılar için popüler bir seçenekti.
- Neden Bitti?
- Şirketin mali sorunları ve yetersiz yönetim nedeniyle geliştirilmesi durduruldu.
- Mandriva topluluğu dağıtımın devamı için farklı projelere (ör. Mageia, OpenMandriva) yöneldi.
Lindows/Linspire
- İlk Çıkış: 2001
- Sonlandırılma: 2007 (Linspire adı altında devam etti, ancak etkisini kaybetti)
- Neden Dikkat Çekiyordu?
- Windows kullanıcılarını Linux’a çekmek için tasarlanmıştı.
- Kullanımı kolay bir arayüz ve Windows uygulamalarını çalıştırma desteği sunuyordu.
- Neden Bitti?
- Telif hakkı sorunları (Microsoft ile) ve azalan kullanıcı ilgisi nedeniyle rekabet edemedi.
CrunchBang Linux (#!)
- İlk Çıkış: 2008
- Sonlandırılma: 2015
- Neden Dikkat Çekiyordu?
- Minimalist ve hafif bir masaüstü deneyimi sunuyordu (Openbox pencere yöneticisi).
- Düşük donanım kaynaklarıyla çalışabilen bir sistemdi.
- Neden Bitti?
- Geliştirici, Debian’ın zaten benzer bir deneyim sunduğunu belirterek projeyi sonlandırdı.
- Topluluk, projenin devamı olarak BunsenLabs adlı bir dağıtımı başlattı.
Gentoo-Based Sabayon Linux
- İlk Çıkış: 2004
- Sonlandırılma: 2020
- Neden Dikkat Çekiyordu?
- Gentoo’nun esnekliğini ve performansını daha kullanıcı dostu bir şekilde sunuyordu.
- Hem gelişmiş kullanıcılar hem de yeni başlayanlar için uygundu.
- Neden Bitti?
- Geliştirici ekibinin küçülmesi ve yetersiz kaynaklar nedeniyle proje durduruldu.
3. ZAMAN ÇİZELGESİNDE TARİHİ ÖNEME SAHİP DISTROLAR
Slackware
- İlk Çıkış: 1993
- Devam Durumu: Aktif (ancak eski popülaritesini kaybetti)
- Neden Dikkat Çekiyor?
- En eski aktif Linux dağıtımıdır.
- Geleneksel Unix benzeri yapı ve sadelik sunar.
Red Hat Linux (RHL)
- İlk Çıkış: 1994
- Sonlandırılma: 2003 (Red Hat Enterprise Linux ve Fedora’ya dönüştü)
- Neden Dikkat Çekiyordu?
- Ticari Linux dağıtımlarının öncüsüydü.
- Kurumsal kullanım için güvenilir bir seçenekti.