Experian Siber Güvenlik Ülke Lideri Dr. Ayaz, internetin yaygınlaşması ile dolandırıcılığın sanal ortama kaydığını belirterek, internet alış verişlerinde temkinli olunması ikazında bulundu.
Experian Siber Güvenlik Ülke Lideri Dr. Murat Ayaz yaptığı açıklamada, Türkiye’de ve dünyada e-ticaretin payının her geride bıraktığımız yıl arttığını belirtti.
Ayaz, “TÜBİSAD Bilişim Sanayicileri Derneği’nin yayınladığı ‘Türkiye’de E-ticaret 2018 Piyasa Büyüklüğü Raporu’na göre, Türkiye e-ticaret pazarnın 2018 senesinde yüzde 42 artışla 59,9 milyar TL’ye ulaştığını ve son 5 senede e-ticaret hacminin ortalama yüzde 33 büyüdüğünü görüyoruz.” ifadelerini kullandı.
E-ticaretin bilgi ve hizmetlere erişimdeki fiziki mesafe ve vakit kısıtlarını ortadan kaldırdığına dikkat çeken Ayaz, “E-ticaret işlemlerin toplam perakende pazarına seviyesi ilerlemiş ülkelerde yüzde 11,1 oranında iken Türkiye de bu seviyesinin yüzde 5,3 olması sektörün büyüme konusu ile ilgili mühim bir potansiyele sahip olduğunu gösteriyor. Gelecek 10 sene içersinde e-ticaretin aynı süratle büyümeye devam edeceği öngörülüyor. Müşteri beklentileri, yeni teknolojiler (yapay zeka, nesnelerin interneti, sanal gerçeklik, 3D), büyük veri analitiği, mobil programlar, regülasyonlar, siber tehditler ve emniyet önümüzdeki dönemde e-ticareti şekillendirecek asli konular olarak ön plana çıkıyor.” şeklinde konuştu.
İnternetin yaygınlaşması ile dolandırıcılığın sanal ortama kaydığına vurgu yapan Ayaz, kötü niyetli bireylerin sosyal medya dolandırıcılığı, düzmece e-ticaret siteleri, internet ve sosyal medya üzerinden ürün ve hizmet satış vaadi ve internet ve hizmet sağlayıcıları adına gönderilen mesajlar olmak üzere 4 başlıkta dolandırıcılık yapabildiklerini anlattı.
Tanınmış şahıs ve kurumlar adına hesap açıyorlar
Murat Ayaz, dolandırıcıların tanınan şahıs ve kurumlar adına sosyal medya hesabı açtıklarının altını çizerek, şunları söyledi:
“Dolandırıcıların son günlerde en çok başvurduğu yöntem, tanınan şahıslar ve kurumlar adına düzmece sosyal medya hesapları açarak ya da ele geçirerek kullananlara detaylı vaatler sunan mesajlar göndermek ve düzmece sitelere yönlendirdikleri kullanıcıların hesap verilerini çalmak şeklindedir. Dolandırıcılar, düzmece sosyal medya hesaplarından gönderdikleri ‘linki ilk tıklayan 100 şahsa bin lira’, ‘ücretsiz internet paketi’, ‘ucuz akıllı telefon’ gibi vaatler sunan mesajlar ile müşterileri düzmece internet sitesine yönlendiriyor. Bu linki tıklayıp düzmece sitelere giren bireylerin ise şahsi verileri, internet hesapları, kart numaraları ve şifreleri gibi verileri ele geçiriliyor. Hem de bankalar, alış veriş siteleri, internet hizmetleri ve mühim markalar gibi çok bilenen internet hizmet ve ürün sağlayıcıları adına düzmece internet siteleri açan dolandırıcılar çekiliş-promosyon-hediye gibi detaylı reklam ve bildirimler göndererek düzmece siteye yönlendirdikleri kullanıcıların şahsi verileri, internet hesapları, kart numaraları ve şifreleri gibi verilerini ele geçiriyor.”
Vaat ettikleri ürünleri göndermiyorlar
İnternet üzerinden kullanıcılara ürün satış vaadinde bulunan fakat ürün teslimi yapmayan ya da hatalı, çalıntı ya da eksik ürün gönderenlere karşı da uyanık olunması gerektiğine dikkat çeken Ayaz, “Örneğin internette araba kiralama sayfası meydana getiren dolandırıcılar kiralama bedelinin tümünü ya da bir bölümünü ön ödeme olarak alıp aracı teslim etmeyerek mağdurları dolandırıyor. Diğer bir örnekte, internette dolandırıcılarca hazırlanan iş bulma sitelerine iş bulmak hedefiyle başvuran vatandaşlardan “iş bulma komisyonu” adı altında kredi kartlarıyla ödeme alınarak dolandırıcılık yapılıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ayaz, dolandırıcıların kullanıcılara “hesabınızda riskli bir durum tespit edildi” ya da “hesabınızdan işlemlere devam etmek amacıyla ekli şartların onaylanması ya da şifrelerin yenilenmesi gerekiyor” tipinde mesajların gönderilerek, kullanıcıların belirli linklere tıklatıldığı ve açılan internet sitesinde kimlik ve hesap verilerinin ele geçirildiğini anlattı.
İnternette “ücretsiz” ürün vaadine kanmayın
Kullanıcıların internet alış verişlerinde dolandırıcılarından korunmaları amacıyla ipuçları veren Ayaz, “Sosyal medya, e-posta, sms ya da telefon üzerinden gönderilen hediye, çekiliş, ücretsiz gibi içeriğe sahip ürün hizmet mesajlarına ve reklamlarına itibar etmeyin. Sosyal medya, e-posta, sms ya da telefon mesajlarına ya da arama motoru sonuçlarına tıkladığınızda açılan bağlantıdaki adresin e-ticaret sitesinin gerçek adresi olup olmadığını kesinlikle denetleyin. Sosyal medya, e-posta, sms ya da telefon üzerinden şahsi verilerinizi, kart verileriniz, hesap ve şifre verilerinizi girmeniz amacıyla bağlantılı bir siteye sizi yönlendiren mesajlara dikkat edin. Bir ürünün pazar fiyatının çok altında satılmasından kesinlikle şüphelenin. Ürünün ödeme, teslimat, garanti, iptal-iade-değişim vb. koşullarını okuyun.” şeklinde konuştu.
Sanal kart kullanın
Ayaz, internetten oluşturulan kartlı ödemelerde sanal kart ve güvenilir dijital cüzdan kullanılmasını tavsiye ederek, “İnternette güvenilir 3D Secure ödeme yöntemini tercih edin. Kartlı ödeme hizmeti bulunmayan yalnızca kapıda ödeme ya da EFT/Havale ile ödeme yöntemlerini yayınlayan internet sitelerinden şüphelenin. Teslim almadığınız ürün ve hizmetler amacıyla eft/havale yolu ile ön ödeme ya da ödeme gerçekleştirmeyin. Kargo teslimatında ürünü kesinlikle denetleyin. Fatura ve ödeme belgelerini saklayın. İlk defa alış veriş gerçekleştireceğiniz siteleri internet üzerinden araştırın, site ile ilgili şikayetleri inceleyin ve sosyal medya hesaplarını denetleyin. Site etkileşim ve adres verilerini inceleyin gerçek bir adres ve telefon numarası olup olmadığına bakın. Alışveriş sitesinin SSL güvenlik sertifikasına sahip olmasına, ödeme sayfaları linkinin başında ‘https://’ ifadesinin yazmasına ve sitenin linkinin sonucunda bir ‘kilit’ resmi bulunmasına dikkat edin.” ifadelerini kullandı.
Herkese açık kablosuz ağlardan ya da ortak bilgisayarların olduğu bölgelerden alış veriş yapılmaması önerisinde bulunan Ayaz, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Cep telefonunuza kesinlikle resmi program mağazalarından (Google Play, Apple Store gibi) program indirin, bilmediğiniz programları telefonunuza yüklemeyin. Cihazlarınızda kesinlikle güncel bir virüs koruma programı kullanın. İnternet dolandırıcılık yöntemleri içeriği hakkında bilgi edinin, emniyet uyarılarını okuyun. Hesap ve kimlik verilerinizin ele geçirilmesi şansına karşı siber kimlik koruma ürünleri kullanın İnternet dolandırıcılığı risklerine karşı siber sigorta ürünleri kullanın. E-posta ve internet hesaplarınızın şifreleriniz sık sık değiştirin. Kart ve şifre verilerinizi bilgisayarınızda ya da e-postanızda saklamayın. Bütün hesaplarda aynı şifreyi kullanmamaya özen gösterin. Kurumsal numaraları taklit ederek arayan ve kendisini avukat, polis, savcı, bankacı, sigortacı gibi tanıtan şahıslara karşı uyanık olun.”
