Dijital Sertifika Nedir?
Kriptografide, dijital sertifika, güvenilen bir varlık tarafından verilen ve imzalanan elektronik bir belgedir. Sertifika, sahibinin adını içerir ve genellikle bir genel anahtar içerir. Eğer sertifika belirli bir kişi, cihaz veya uygulama için verilmişse, dijital imza aracılığıyla bu varlığın kimliği genel anahtara bağlanır. Sertifikaya güvenilir çünkü güvenilen bir varlık tarafından imzalanmıştır, tıpkı bir ehliyetin hükümet otoritesince verildiği için güvenilir olması gibi.
Bir şifreleme sertifikası, şifreleme için kullanılan bir genel şifreleme anahtarı içerirken, doğrulama sertifikası, bir imzayı doğrulamak için kullanılan bir genel doğrulama anahtarı içerir. Ancak, tüm sertifikalar anahtar içermez. Politika sertifikaları, anahtar depolamanızı güvence altına almak için şifre politikası gibi politika bilgilerini içerir.
Dijital Sertifikaların Yönetimi ve PKI
Public Key Infrastructure (PKI), dijital sertifikaların oluşturulması, dağıtılması, saklanması, kullanılması ve iptal edilmesi için gereken yazılım, donanım, politika ve prosedürlerden oluşan bir ekosistemdir. Bir sertifika, artık güvenilir olmadığında iptal edilir. Bu durumda, iptal edilen sertifikadaki içerik, örneğin bir genel anahtar, geçersiz sayılır.
PKI’nin dört ana bileşeni vardır:
- CA (Sertifika Otoritesi): Sertifikaları son kullanıcılara (kişiler ve cihazlar) verir ve bu sertifikaları yönetir. Yönetim sertifikaları arasında CRL’ler (Sertifika İptal Listeleri) ve politika sertifikaları bulunur.
- Güven Ekosistemi: CA, tüm sistemdeki varlıkların birbirleriyle güvenli bir şekilde etkileşimde bulunabilmesi için bir güven ekosistemi sağlar. Güven, CA’nın özel anahtarına dayanır çünkü CA tarafından verilen tüm sertifikalar, onun özel anahtarıyla imzalanmıştır.
- RA (Kayıt Otoritesi): Sertifika başvurularını doğrular ve CA’ya iletir.
- Dizin Sunucusu: Sertifikaları saklar ve kullanıcıların erişimine açar.
Neden Son Kullanıcılar CA’nın Genel Anahtarına Güvenir?
Son kullanıcıların CA’nın genel anahtarına güvenmesinin birkaç nedeni vardır. Bunlardan biri, güvenilen bir varlıkla (örneğin bir banka müşterisi bankasıyla, bir vatandaş ise hükümetiyle) bir ilişki kurmuş olmalarıdır. Ayrıca, PKI çerçevesinde, yüksek güvenceye sahip bir CA, anahtar çiftinin en yüksek güvenlik standartlarına uygun olarak oluşturulduğunu mahkemede kanıtlayabilir.
Düşük güvenceye sahip CA’lar genellikle aynı yasal gerekliliklere sahip değildir ve aynı güvenlik unsurlarını uygulamayabilir. Sonuçta, güven gereksinimlerinin derecesi, güvence seviyesini ve PKI uygulamasını belirler.
Sertifikaların İptali ve CRL
Sertifikalar, güvenilir olmadığında iptal edilir ve iptal edilen sertifikalar hakkında bilgi içeren Sertifika İptal Listeleri (CRL’ler) yayımlanır. Bu listeler, artık güvenilmeyen sertifikaları içerir.
X.509 ve Sertifika Yönetimi
Sertifikaların üretimi ve yönetimi için farklı standartlar ve en iyi uygulamalar bulunmaktadır, ancak belki de en önemli standart X.509 sürüm 3’tür. Bu standart, bir sertifikaya hangi içeriğin yazılabileceğini ve içeriğin nasıl ifade edileceğini tanımlar. Sertifikalarda yaygın olarak bulunan alanlar şunlardır:
- Sahip Bilgisi: Sertifika sahibinin kimlik bilgileri.
- Genel Anahtar: Sertifikaya ait genel anahtar bilgisi.
- Geçerlilik Süresi: Sertifikanın geçerlilik tarih aralığı.
- Sertifika İmzası: Sertifikayı veren CA tarafından imzalanmış sertifika.
Sertifikalar, bir özel veya genel alandaki varlıklar arasında güvenli iletişim ve güven sağlar. Bu nedenle, sertifikaların verildiği varlık olan CA büyük bir öneme sahiptir.
CA’nın Temel Görevleri
CA’nın, sertifikalarla ilgili iki temel işlevi vardır:
- Sertifika verme ve imzalama.
- Sertifikaların geçerliliğini kontrol etme ve iptal etme (örneğin, CRL yayımlama).
Bu yazıda, dijital sertifikaların güvenli bir iletişim sağlamak için nasıl işlediğini ve CA’nın bu süreçteki önemli rolünü inceledik. PKI’nin doğru yönetilmesi, güvenli ve güvenilir bir dijital ortam sağlamak için kritik öneme sahiptir.
PKI Yapıları
PKI, birden fazla CA içerebilir ve farklı yapılandırmalarda organize edilebilir:
- Hiyerarşik Yapı: Bir kök CA (root CA) ve bir veya daha fazla alt CA (subordinate CA) bulunur. Kök CA güvenin kaynağıdır, alt CA’lar ise son kullanıcılara sertifikalar sağlar. Alt CA’lar da kendi altında başka CA’lar barındırabilir, böylece daha derin bir hiyerarşi oluşturulabilir.
- Çapraz Sertifikasyon: Bir PKI içindeki bir CA, başka bir PKI içindeki CA’ya güven duyabilir. Bu, çapraz sertifikasyon (cross-certifying) olarak adlandırılır. Bu işlem, farklı PKI sistemleri arasında güven ilişkisi kurar.
Güven Zinciri (Chain of Trust)
Hiyerarşik yapıda, bir kök CA ve onun altında alt CA’lar bulunur. Güven, kök CA’dan başlayarak alt CA’lara ve oradan son kullanıcı sertifikalarına kadar uzanır. Bu süreç, güven zinciri olarak adlandırılır.
Örneğin:
- Kök CA, iki alt CA oluşturur (mavi ve mor CA).
- Mor CA, Ayşe’ye bir sertifika verirken, mavi CA, Ali’ye bir sertifika verir.
- Ali, Ayşe’ye bir belge imzalayıp gönderdiğinde, Ayşe’nin uygulaması Ali’nin sertifikasını doğrular. Bu doğrulama, mavi CA’nın sertifikası aracılığıyla yapılır.
- Ayşe’nin uygulaması, mavi CA’nın sertifikasının geçerliliğini kök CA’nın sertifikası aracılığıyla doğrular. Sonuç olarak Ayşe, Ali’nin imzasına güvenebilir.
Bu süreç, belgedeki imzanın bütünlüğünü ve kimliğin doğruluğunu kanıtlar.
Sertifikalar Nasıl Elde Edilir?
Ayşe, Ali’nin sertifikasını iki şekilde elde edebilir:
- Ali, imzalı belgeyle birlikte sertifikasını gönderir.
- Ayşe’nin uygulaması, sertifikayı bir dizin sunucusundan alır.
PKI, kullanıcıların sertifikaları LDAP (Lightweight Directory Access Protocol) uyumlu dizin sunucularından almasını sağlar. Bu sunucular, kullanıcı ve cihaz sertifikalarının yanı sıra CRL, çapraz sertifikalar ve CA sertifikaları gibi PKI belgelerini de barındırır.
Kayıt Otoritesi (RA) Rolü
RA, PKI sistemlerinde sertifika başvurularının doğrulandığı ve CA’ya iletildiği bir işlevdir. Bir kişi, cihaz veya uygulama için sertifika talebinde bulunduğunda, RA bu talebi doğrular. RA, tıpkı araç ehliyeti başvurularını doğrulayan bir lisans bürosu gibi çalışır.
- Yüksek Güvence CA’larda: Başvuran kişi, bizzat RA’ya gidip kimliğini kanıtlamak zorunda kalabilir.
- Düşük Güvence CA’larda: SSL sertifikaları gibi bazı sertifikalar, çevrimiçi olarak başvurulup satın alınabilir.
Sertifika Talebi (CSR)
Son kullanıcılar, sertifika taleplerini (CSR – Certificate Service Request) manuel olarak veya otomatik bir süreçle gönderebilir. Çoğu işletim sistemi, entegre kriptografik yetenekler sağlar. Örneğin, Microsoft CSP (Cryptographic Service Provider), anahtar çiftleri oluşturma ve sertifika başvurusunda bulunma yeteneği sunar.
Özetle;
- CA (Sertifika Otoritesi): Sertifikaları oluşturur, dağıtır ve iptal eder.
- Dizin Sunucusu: Sertifikaları saklar.
- RA (Kayıt Otoritesi): Son kullanıcı başvurularını doğrular ve kayıt eder.
PKI, güvenilir ve güvenli dijital ortamların oluşturulmasını sağlar. Dijital sertifikalar, iletişimde güvenlik ve kimlik doğrulama sağlamak için kritik bir rol oynar.
 Nedir?){kind=link}